NETWORK BİLEŞENLERİ

NETWORK BİLEŞENLERİ

 Network İşletim Sistemleri
 Kablolama Sistemi
 Network Cihazları
 İletişim Protokolleri
 Network Interface Card (Network Kartı)



Network İşletim Sistemleri

Bir ağ işletim sistemi (NOS) ağ üzerinde çalışan bir yazılım programı kontrol donanımı ve diğer yazılımlar. Aynı zamanda ana iletişim ile bilinen, bilgisayar gibi ağ biri de, bilgisayarlar sağlar çoklu bilgisayar çalışan uygulamalar, kaynakların paylaşımı için birbirine, böylece ve diğer şeyler arasında, mesaj gönderebilirler. Bir bilgisayar ağı bir oluşabilen kablosuz , yerel ağ (LAN), geniş alan ağı (WAN), hatta iki veya üç bilgisayar ağları. Bu ağlardan herhangi birinin kalp Ancak, ağ işletim sistemidir.
Ağ işletim sistemleri aşağıdaki işlevleri sağlar:

Dosya ve yazıcı paylaşımı.
kullanıcıları için Hesap yönetimi.
Güvenlik.
Yüklü Bileşenleri

Istemci işlevselliği
Sunucu işlevselliği
Fonksiyonlar sağlanan:

kullanıcıları için Hesap Yönetimi
Güvenlik
Dosya ve yazıcı paylaşımı
Şebeke servislerini



Kablolama Sistemi

Bilgisayarlar ethernet kartlarına takılan kablo aracılığıyla birbirine bağlanırlar. Networkün yapısına göre farklı özelliklerde kullanabilecek bir çok çesit kablo standardı vardır.
Ana baslıkları söyle sıralayabiliriz;

• -Koaksiyel (Coaxial)

Ethernet ağlarında, kablolu tv altyapısında, ses ve video iletimi gibi geniş bir kullanım
alanına sahiptir. Bilgisayar ağlarında kullanılanlar RG-8 ve RG-58 ‘dir. RG-6’da bir koaksiyel kablo çeşididir



• -Twisted-Pair

Büklümlü çift bakir kablolar LAN uygulamasinda yogun olarak kullanilan kablo türüdür; koaksiyel kablolara göre çok ucuz ve dösemesi kolaydir


• -UTP (Unshielded Twisted-Pair - Koruyucusuz Dolanmıs-Çift)

Günümüzde en çok kullanılan UTP kablo türüdür. 100 MHz lik bir frekans geçişine elverişlidir. Saniyede 100 Mbit lik veri taşır. 1000BASE-T gigabit Ethernet sistemlerinde tercih edilir. 90 m üzerinde kullanılması tavsiye edilmez.



• -STP (Shielded Twisted-Pair Koruyuculu Dolanmıs-Çift)

STP kablo UTP'ye göre daha güvenli kabul edilmiştir. En dıştaki metal zırh'ın elektromanyetik alanlardan geçerken kablo içindeki sinyalin bozulmasına mani olması beklenir



• -Fiber-Optik

Fiiber optik kablolar ışık sinyaliyle İletişim sağlarlar.500 metreye kadar veri iletme özelliğine sahip olan bu kablolar +100 mbps 100 den falzla veri aktarma hızınına sahip olan kablolardır.



Network Cihazları

Network cihazlarını günümüzde network bandını genişletmek ve bilgisayarların birbiriyle haberleşmesini sağmaktır.
Temel Network cihazlarları şunlardır:

• -Repeater ;

Yerel ağlarda iki ethernet segmentini bölümlemesini birbirine bağlamak için bir tekrarlayıcı repeater kullanılır. Bu bir ağ segmentinin, izin verilen maksimum genişletmesini arttırmak üzere kullanılabilir.



• -Hup

Gelen sinyalleri güçlendirip kabloya iletmektedir. Repeater den farkı daha fazla port girişi olmasıdır.



• -Bridge

Köprü anlamına gelmektedir. Ethernet üzerinde, aynı protokolü kullanan alt-ağları birbirine bağlar. Köprüler hangi veri paketlerini kabul edip hangilerini edemeyeceklerine karar vermek için ethernet adreslerini kullanır.



• -Switch

Network sistemlerinde LAN içerisindeki aygıtların ortak kullanım için birbirine bağlanmasını sağlayan ve LAN içerisindeki cihazlardan gelen veri paketlerini filtreleyerek sadece ilgili porta gönderen cihazdır.
Klasik Hub'lardan farkı, gelen veri paketlerini filtreleyerek sadece ilgili porta yönlendirebilmesidir. Hub'larda, veri paketleri tüm portlara dağıtılır ve sadece ilgili bilgisayar bunu veri paketlerini alır.
Switchlere, Switching Hub da denilmektedir ve Hub'ların zeki olanı şeklinde özetleyebilmek de mümkündür.



• -Router

Büyük networklerde gelen giden paketleri iletmek ve yönlendirmek için kullanılan bu cihazdaki route yön manasına gelirken router da kelime anlamı olarak yönlendirici olarak telafuz edilmektedir.Routerın görevi ağ üzerindeki iplerin kaynak ve hedef sorgularında yapılan isteğe göre yönlendirilmesini sağlamaktır.



• -Firewall

Firewall ağ sistemlerini internet ortamından gelecek kötü kodlar, virüsler, hackerlar ve zararlı web siteleri gibi birçok olumsuz içerikten korumak için tasarlanmış donanımlardır.



İletişim Protokolleri

Protokoller iletişimin kurallarıdır. Bir network'teki iletişim kuralları protokoller tarafından düzenlenir. Diğer bir deyişle bilgisayarlar aynı ya da uyumlu protokolleri kullanıyorlarsa birbirleriyle iletişim kurabilirler.

Protokol türleri:

A. STANDART PROTOKOL KÜMELERİ (STACKS)

Network dünyasında belli protokol kümeleri standart hale gelmiştir. Bunlar:

OSI protokol kümesi:

-IBM System Network Architecture (SNA)
-Digital DECnet
-Novell Netware
-Apple AppleTalk
-TCP/IP

B. PROTOKOL TÜRLERİ

Protokollerin türleri değişik şekillerde tanımlanabilir: Açık protokoller ve firmaya bağlı olan protokoller olmak üzere. Açık protokoller TCP/IP gibi herhangi bir firma tarafından değil de geniş toplulukların oluşturdukları komiteler tarafından yönetilirler. Bu protokoller diğer protokollerle uyumlu çalışırlar. Firma protokolleri ise bir firma tarafından özellikle kendi işletim sistemi ve ürünleri için tasarlanmış protokollerdir. Örneğin Novell'in IPX/SXP ve Banyan firmasını protokolleri bu sınıfa girer.

C. OSI MODELİ VE PROTOKOL KÜMELERİ

OSI modeli daha önceki derslerde de öğrendiğimiz gibi katmanlı bir iletişim modelini kullanmaktadır. Gerçekte katmanlara ayrılmış bir dizi protokol networkü gerçekleştirir. Katmanlara ayrılmış protokollere ise protokol kümesi denir. Küme içindeki protokoller iletişimdeki paketleme, gönderme ve alma gibi işlemleri yerine getirirler.



Uygulama kümesinde uygulamadan-uygulamaya verilerin iletimini sağlar. Örneğin SMTP protokolü. Gönderme kümesinde ise bilgisayarlar arasındaki iletişim oturumunu başlatır ve güvenilir bir şekilde verilerin gönderilmesine zemin hazırlar.
Network kümesinde ise bağlantı servislerini oluşturur. Bu protokoller adresleme ve yönlendirme (routing) bilgilerini işlerler.

Protokollerin görevi iki bilgisayar arasındaki iletişim kurallarını düzenlemek ve verilerin gönderilmesini sağlamaktır. Bu anlamda OSI modeli içindeki yedi katmandaki görevleri yerine getirmek için gereken protokoller katmanı üç bölümden oluşur:

-Application (uygulama)
-Transport (gönderme)

-Network

Application protokolleri OSI Application katmanında çalışır. Bu protokol uygulamadan-uygulamaya verilerin iletimini sağlar. Örneğin SMTP protokolü. Bu alanda yaygın olarak kullanılan protokoller şunlardır:

Bu dokümanlar Faruk Çubukçu tarafından hazırlanmıştır. Burada adı geçen ticari ünvanlar ve markalar bilgi amaçlı kullanılmışlardır ve kendi imtiyazlarına sahiptirler. Bu dokümanlar ticari amaçlı olarak kullanılmaz. Daha fazla bilgi için www.farukcubukcu.com adresine bakınız.
Uygulama Protokolleri:

-APPC (Advanced Program-to-Program Communication).

-FTAM (File Transfer and Management).

-X.400 (e-mail için CCITT protokolü).

-X.500 (dosya ve dizin servisi için CCITT protokolü)

-SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) Internet'de kullanılan bir e-mail protokolü.

-FTP (File Transfer Protocol): Internet'de kullanılan bir protokol.

-SNMP (Simple Network Management Protocol) Network'ü izlemek için bir protokol.

-Telnet: Internet'de erişim ve işlem için bir protokol.

-Microsoft SMB (Server Message Block): İstemci arabirimi.

-NCP (Novell Core Protocol): İstemci arabirimi.

-AppleTalk ve Apple Share: Apple'in network protokolü kümesi.

-AFB (AppleTalk Filing Protocol): Uzak dosya erişimi için Apple'ın bir protokolü.

-DAP (Data Access Protocol): DECnet erişim protokolü.

Gönderme (iletme) Protokolleri:

Gönderme protokolleri ise bilgisayarlar arasındaki iletişim oturumunu başlatır ve güvenilir bir şekilde verilerin gönderilmesine zemin hazırlar. Yaygın kullanılan veri gönderim protokolü TCP'dir. Yaygın kullanılan iletim protokolleri şunlardır:

-TCP

-SPX (IPX/SPX)

-NWlink (Novell'in IPX/SPX protokolünün Microsoft tarafından geliştirilmişi)

-NetBEUI

-ATP

Network Protokolleri:

Network protokolleri ise bağlantı servislerini oluşturur. Bu protokoller adresleme ve yönlendirme (routing) bilgilerini işlerler. Bu protokoller ayrıca Ethernet ve Token Ring olmak üzere network ortamlarında iletişimin kurallarını da tanımlarlar. Yaygın olarak kullanılan network protokolleri şunlardır:

-IP (Internet Protocol)

-IPX (Internetwork Packet Exchange)

-NWLink

-NetBEUI

-DDP (Datagram Delivery Protocol)

D. YÖNLENDİRİLEBİR (ROUTABLE) VE YÖNLENDİRİLEMEZ (NON-ROUTABLE) PROTOKOLLER

1980'li yıllarda LAN'lar daha küçüktü ve bir segment (network kablosu) ile network oluşturmak mümkündü. Ancak günümüzde LAN'lar diğer LAN'larla iletişim kurmaktadırlar.

Bu durumda birden çok networkü birbirine bağlayacak ve farklı network'lerle iletişim kurabilecek protokollere gereksinim duyulmuştur. İşte bu durumda routable ve nonroutable protokoller ortaya çıkmıştır.

Örneğin TCP/IP protokolü routable protokoldür ve bu özelliğiyle LAN'larda ve LAN, WAN networklerinde kullanılır.


E. YAYGIN KULLANILAN PROTOKOLLER

Çok sayıda protokol vardır. Bunları bir çoğu Windows 2000 tarafından da desteklenmektedir:

Windows 2000 ile desteklenen protokoller:

-Transmission Control Protocol/Internet Protocol (TCP/IP)

-Asynchronous Transfer Mode (ATM)

-NetWare Internetwork Packet Exchange/Sequenced Packet Exchange (IPX/SPX)
-NetBIOS Enhanced User Interface (NetBEUI)

-AppleTalk

-Data Link Control (DLC)

-Infrared Data Association (IrDA)

Protokolleri, diğer bir sınıflamayla; LAN (Local Area Networks), WAN (Wide Area Network), Dial-Up ve VPN olmak üzere RAS (Remote Access Protocols-Uzaktan Erişim Protokolleri) protokolleri olarak gruplamak mümkündür:

TCP/IP

TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol) endüstri standardı olan bir iletişim protokolüdür. TCP/IP, yerel networkler (LAN) ve geniş alan networkleri (WAN) için geliştirilmiştir. Standart olarak routable (yöneltilebilir) olan TCP/IP protokolü, özellikle Internet ve Intranet ortamlarının temelidir.

TCP/IP'nin bazı tasarım özellikleri:

-Hata düzeltme olanakları.

-Alt networklere (subnet) bağlanma.

-Belli bir sahibi olmaması.

-Minimum veri kullanımı.

NWLink

NWLink, Microsoft-uyumlu IPX/SPX protokolüdür. Sadece NWLink ile Windows 2000 bilgisayarların NetWare server üzerindeki dosyalara ve yazıcılara ulaşması mümkün değildir. Bu durumda sadece client/server uygulamalar çalıştırılır. Dosyalara ve yazıcılara erişmek için bir redirector'ın da yüklenmesi gerekir. Bu düzenleme Client Service for NetWare ile yapılır. Windows 2000 Server üzerinde de Gateway Service for NetWare servisi vardır.

NetBEUI

NetBEUI (NetBIOS Extended User Interface) küçük LAN networkleri için geliştirilmiştir. Windows 3.11 ve Windows 9x gibi ortamlar için idealdir. Routable (yönlendirilebilir) olmadığı için büyük network altyapılarında kullanılmamaktadır.

AppleTalk

AppleTalk protokolü Apple Computer Corporation tarafından geliştirilmiştir. AppleTalk, Macintosh bilgisayarlarla iletişim kurmak için kullanılır. AppleTalk ile Windows 2000, router ve dial-up server olabilir. Ayrıca dosya ve yazıcı desteği sağlar.

DLC

Data Link Control (DLC) IBM mainframe bilgisayarları ile iletişim için geliştirilmiştir. DLC protokolü PC'ler ardındaki veri iletişimi için geliştirilmemiştir. Bunun yanı sıra ağa doğrudan bağlı olan Hewlett-Packard yazıcıları için de DLC protokolü kullanılır.

IrDA

Infrared Data Association (IrDA) yüksek hızlı kablosuz infrared protokolüdür. IrDA değişik aygıtların iletişim kurmasını sağlar. Kameralar, yazıcılar, bilgisayarlar iletişim için bu teknolojiyi kullanabilirler.

Diğer Protokoller

ATM

Asynchronous Transfer Mode (ATM) protokolü bağlantı temelli (connection-oriented) çalışan bir protokoldür. Özellikle ses, video ve veri iletişimi için kullanılır. ATM, verileri sabit uzunluklu hücreler halinde taşıyan yüksek hızlı bir network teknolojisidir.

SLIP

İstemcilerin modem aracılığıyla bir RAS Server'a bağlanmasını sağlar. Kısıtlamalarından doyalı PPP protokolü kullanılır.

PPP

İstemcilerin modem aracılığıyla bir RAS Server'a bağlanmasını sağlar. SLIP protokolünün gelişmiş şeklidir denilebilir. PPP ile Windows 2000 bilgisayarları uzak networklere bağlanabilirler.

PPTP

PPTP istemci ile PPTP sunucu arasında şifrelenmiş veri iletimini sağlayan bir protokoldür. Bu işleme "tunnelling" denir.

L2TP

Aynı PPTP gibi istemci ile PPTP sunucu arasında şifrelenmiş veri iletimini sağlayan bir protokoldür. Bu Ancak L2TP protokolünde şifreleme olarak IPSec adı verilen şifreleme teknolojisi de kullanılabilir.

IPSec

TCP/IP iletişiminde verilerin şifrelenerek gönderildiği bir tekniktir. IPSec, Windows 2000 networklerinin Internet ve Intranet ortamlarındaki güvenliğini oluşturmaktadır. Ayrıca PPTP ve L2TP gibi VPN (Virtual Private Networks) protokolleri de IPSec ile şifrelenerek güvenli hale gelirler.

UYGULAMA

Bir Windows 2000 yüklü bilgisayarın network özelliklerini inceleyin.

1. Masaüstünde My Network Places'i sağ tıklayın, ardından Properties'i tıklayın.

2. Local Area Network'ü sağ tıklayın, ardından Properties'i tıklayın.

3. Local Area Network iletişim kutusunda; kullanılan servis ve protokolleri
inceleyin.

4. TCP/IP protokolünü seçin ve Properties düğmesini tıklayın.

IP adresinin nasıl elde edildiğine bakın:

5. TCP/IP Properties iletişim kutusunda; "obtain IP adress automatically" ya da "use falloving IP address" seçeneğinin hangisinin seçili olduğuna bakın.

6. Advanced düğmesini tıklayın. Buradaki seçeneklere bakın.

7. Start/Run'da cmd yazın. Komut ortamından Ipconfig /all komutunu uygulayın.

Network Interface Card (Network Kartı)

Ağ arabirim kartı (NIC) yani yagın olan adı ile network kartı, bilgisayarın bir ağa bağlanmasını sağlayan donanımdır. Yerel bir ağdaki kişisel bilgisayarlar LAN iletim teknolojisi ile dizayn edilmiş network kartlarını bulundurur, Ethernet veya token ring gibi. Network kartları bağlı bulundukları ağ ile sürekli bağlantı kurarlar.